در این مقاله چه مطالبی را می خوانید ...
کارگاه میناکاری در اصفهان
سرزمین ایران از نظر خلق صنایع دستی بسیار توانمند است و به همین دلیل شما می‌توانید طرح ها نقش ها و رنگ‌های گسترده‌ای را در آنجا پیدا کنید. هنر میناکاری، پارچه بافی، سوزن دوزی، مرصع کاری، فیروزه کوبی و دیگر صنایع دستی جلوه‌ای منحصر به فرد به این سرزمین می‌بخشند.
مردان و زنان ماهر اشتیاق و استعدادهای هنری خود را صرف خلق آثاری می‌کنند که برخی از آنها ماندگار شده و نشان دهنده جوهره فرهنگ ایرانی می‌باشند.
ما امروز شما را به تماشا و یادگیری این دنیای زیبا و جذاب دعوت می‌کنیم. به کارگاه میناکاری در اصفهان قدم می‌گذاریم و داستان‌های پشت این آثار هنری جذاب را بازگو می‌کنیم. در این ماجراجویی به ما بپیوندید تا یکی از ارزشمندترین صنایع دستی ایران را با یکدیگر بررسی کنیم.
هنر میناکاری چیست؟
بسیاری از کارشناسان میراث فرهنگی پس از بررسی‌های فراوان بر این باورند که ایران زادگاه میناکاری است. سال‌ها بعد این شکل هنری در کشورها و فرهنگ‌های مختلف گسترش یافت. ریشه این هنر را می‌توان به دوره هخامنشی و حتی بیشتر از آن در حدود 5000 سال پیش جستجو کرد.
علاوه بر این آثار میناکاری روی سفال در کشورهای اروپایی کشف شده است که قدمت آنها به حدود 500 سال قبل از میلاد می‌رسد. میناکاری شکلی از هنر است که عناصر آتش و خاک را با یکدیگر هماهنگ می‌کند. این هنر به عنوان یک تکنیک نقاشی به تزئیین فلزاتی مانند طلا، مس و نقره می‌پردازد.
آشنایی با کارگاه میناکاری
در کارگاه‌های میناکاری صنعتگران ماهری معروف به میناکار آموزه‌های هنری خود را وقف تزیین ظروف مسی لعابدار بوسیله نقاشی‌های نفیس می‌کنند عملی که به عنوان میناکاری مورد احترام و استقبلال تعداد کثیری از مردم است.
سپس استادکاران در مرحله بعدی به کمک میناکاران می‌آیند و این آثار هنری را برای تثبیت رنگ به قلب آتشین کوره هدایت می‌کنند. در این مرحله پیوندی ناگسستنی بین رنگ‌ها و ظروف مسی میناکاری شده ایجاد می‌شود. و اطمینان حاصل می‌شود که رنگ این ظروف با گذشت زمان و شست‌وشوهای بی‌شمار مقاوم باقی می‌ماند.
مطالب آموزشی در کارگاه میناکاری
کارگاه میناکاری از نظر روش تولید به چند بخش تقسیم می‌گردد:
-
مینای زمینه برجسته
در یک کارگاه میناکاری هنرمندان ابتدا تصاویر و خطوط را بر روی زیرساخت انتخاب شده قلمزنی می‌کنند. سپس با دقت ظروف را با لعاب‌های مخصوص پوشانده و زیرساخت مورد نظر را برای حرارت در کوره قرار می‌دهند.
پس از این پروسه بر روی ظرف با رنگ های مخصوص نقاشی کشیده و سپس در کوره قرار داده تا رنگ ها ماندگار شوند.
-
مینای خانه‌بندی
هنرمندان در این کارگاه‌ها از روش سنتی به نام مینای خانه‌بندی یا مینای سیمی استفاده می‌کنند. آنها با سیم‌های بسیار نازک کار خود را شروع می‌کنند و آنها را مطابق طرح خود شکل می‌دهند.
سپس این سیم‌ها با چسب روی قطعه چسبانده می‌شوند و برای پوشش‌دهی آن از لعاب شیشه‌ای استفاده می‌کنند. سپس قطعه را در کوره‌ای با دمای حدود 1000 درجه سانتیگراد گرم می‌کنند تا سیم‌ها به هم جوش بخورند.
در مرحله بعد از رنگ‌های پودری مخصوص لعاب برای پوشش سطح استفاده می‌شود. پس از به دست آوردن یک سطح صاف و یکنواخت محصول در حدود 1 دقیقه به کوره با دمای 1000 درجه سانتیگراد بازگردانده می‌شود.
در طی این فرآیند سیم‌ها ممکن است سیاه شوند و باید از طریق اسیدکاری به رنگ اصلی خود بازگردانده شوند.یک نوع خاص از مینای خانه‌بندی به مینای سیاه یا مینای صائبین معروف است که منشأ آن مناطق جنوبی کشور به ویژه اهواز است.
در حال حاضر میناکاری خانه‌بندی چندان رایج نیست و علاقه‌مندان به هنر ایرانی آموزش مینای نقاشی را بیشتر ترجیح می‌دهند.
-
مینای نقاشی
کارگاه میناکاری در شهر اصفهان بسیار مشهور و شناخته شده است. ابتدا مسگر ماهر که به دواتگر معروف است ظروف مسی مورد نظر را بر اساس طرح شکل می‌دهد.
سپس میناکار آن را با لایه‌ای از لعاب سفید می‌پوشاند. فرآیند لعاب‌دهی سه تا چهار بار تکرار می‌شود تا لعاب به یک رنگ ثابتی دست پیدا کند. بعد از آن ظروف مسی به رنگ سفید بکر برای مرحله نقاشی در می‌آیند.در اینجا طرح های ظریف با دقت روی یک ظرف لعاب شده طراحی می‌شوند.
در ادامه مراحل نقاشی ظروف میناکاری مسی در کوره با دمای 600 الی 900 درجه، و حدودا در مدت زمان 20 الی 30 ثانیه حرارت می‌بینند.
کارگاه میناکاری از تکنیک زیر برای مینای نقاشی استفاده می‌کند:
رنگ میناکاری بوسیله بس (ترکیبی از گلیسیرین و صمغ عربی) پدید می‌آید و در زمان نقاشی مقداری آب با ظرافت به این ترکیب اضافه می‌شود.
ابزارهای ضروری برای شرکت در کارگاه میناکاری
شما برای شرکت در کارگاه میناکاری و همچنین آموزش میناکاری به ابزارهای زیر نیاز دارید:
- زيرساخت در میناکاری
ورق‌های مسی باید حداقل 0.8 میلی متر ضخامت داشته باشند. تعیین دقیق ضخامت به این دلیل است که ورق بتواند اشکال مختلف فشار را تحمل کند و همچنین از ایجاد هرگونه تغییر شکل در اثر گرما جلوگیری نماید.
سطح مورد نظر شما باید صاف و یکدست باشد. مواد ورق می‌تواند شامل طلا، نقره، مس، ورشو، آهن یا برنج باشد. در حالی که طلا به دلیل چکش‌خواری و مقاومت در برابر اکسیداسیون در دمای ذوب مینا گزینه ایده‌آلی است اما هزینه بالای آن اغلب منجر به استفاده متداول از مس می‌شود.
- لعاب در میناکاری
شما باید در کارگاه میناکاری برای ساختن نقوش مینا روی فلز ابتدا یک لایه لعاب مناسب روی سطح مورد نظر ایجاد کنید. لعابی که معمولا در میناکاری استفاده می‌شود سفید است اما بسته به طرح و نیاز ممکن است از لعاب‌های رنگی نیز استفاده شود.
هنگامی که لعاب تا دمای 700 درجه سانتیگراد گرم شود به یک سطح صاف سخت و شیشه مانند تبدیل می‌گردد.
- رنگ میناکاری
شما می‌توانید در کارگاه آموزش میناکاری رنگ‌های مورد استفاده خود را از گیاهان مواد معدنی یا فلزات تهیه کنید. در گذشته هنرمندان عمدتاً از رنگ‌های گیاهان و مواد معدنی استفاده می‌کردند اما امروزه بیشتر از رنگ‌های فلزی و شیمیایی استفاده می‌شود.
در مجموع رنگ‌های مورد استفاده در کارگاه میناکاری شامل موارد زیر است:
- رنگ‌های ساخته شده از گیاهان که در چیت‌سازی نیز استفاده می‌شوند.
- رنگ‌هایی بر پایه مواد معدنی که زمانی برای نقاشی و ميناكاری رایج بودند اما امروزه کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- رنگ‌های فلزی که برای شی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کارگاه‌های میناکاری در شهر اصفهان بسیار مشهور هستند. در این کارگاه ها صنعتگران ماهر از فلزات خالص یا آلیاژهای فلزی که با دقت ساخته شده برای ایجاد یک زیرساخت لعابی صاف استفاده می‌کنند.
ورق فلزی انتخاب شده معمولاً فلز مس با ضخامت خاصی می باشد تا در برابر فشارهای مختلف مقاومت کند و از آسیب لعاب جلوگیری نماید.مینا کاری اصفهان مظهر یک صنعت غنی است که تکنیک‌های قدیمی را با مواد مدرن ترکیب کرده تا آثار میناکاری نفیسی را خلق نماید.
منبع : کافه مینا CafeMina.ir